Ön mali kontrol kavram olarak 5018 sayılı Kanunla getirilmiştir. Kanunun “Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu” şeklindeki isminden de anlaşılacağı üzere Kanun güçlü bir (iç) kontrol sistemine dayanmaktadır.
Bu bağlamda iç kontrol kavramı Kanunda özel olarak düzenlenmiş ve iç kontrolün icrasında kamu idarelerine bir takım görev, yetki ve sorumluklar getirilmiştir.
İç kontrolün bir parçası olarak ön mali kontrole ilişkin ayrıntılı düzenlemeler ise Kamu Ön Malî Kontrol Yönetmeliği’nde yapılmıştır.
- Ön Mali Kontrol Nedir?
Ön mali kontrol; idarelerin gelir, gider, varlık ve yükümlülüklerine ilişkin malî karar ve işlemlerinin; idarenin bütçesi, bütçe tertibi, kullanılabilir ödenek tutarı, ayrıntılı harcama programı ve ayrıntılı finansman programı, merkezi yönetim bütçe kanunu ve diğer malî mevzuat hükümlerine uygunluğu ve kaynakların etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde kullanılması yönlerinden yapılan kontrolüdür.
- Ön Mali Kontrol Kim Tarafından İcra Edilir?
Ön mali kontrol esas itibariyle harcama birimleri tarafından gerçekleştirilir.
Harcama birimlerinde ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde yapılacak ön malî kontrol görevi, ödeme emri belgesi düzenlemekle görevlendirilen gerçekleştirme görevlisi tarafından yerine getirilir.
Ödeme emri belgesi düzenlemekle görevli gerçekleştirme görevlisi, harcama yetkilileri tarafından yardımcıları veya hiyerarşik olarak kendisine en yakın üst kademe yöneticileri arasından bir veya daha fazla sayıda olmak üzere görevlendirilir.
Harcama birimlerinde ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde ödeme emri belgesi düzenlemekle görevli gerçekleştirme görevlisi tarafından yapılan ön malî kontrol sonucunda, ödeme emri belgesi üzerine “Kontrol edilmiş ve uygun görülmüştür” şerhi düşülür.
- Mali Hizmetler Biriminin Ön Mali Kontrolüne Tabi İşlemler
Yukarıda da ifade edildiği üzere, kamu idarelerinde ön mali kontrol esas itibariyle harcama birimleri tarafından gerçekleştirilmekle birlikte, mali hizmetler biriminin de ön mali kontrolüne tabi tutulması gereken karar ve işlemler bulunmaktadır.
Kamu Ön Malî Kontrol Yönetmeliği’ne göre şu karar ve işlemler mali hizmetler biriminin ön mali kontrolüne tabidir:
1- Taahhüt evrakı ve sözleşme tasarıları (İdarelerin, ihale kanunlarına tabi olsun veya olmasın, harcamayı gerektirecek taahhüt evrakı ve sözleşme tasarılarından tutarı mal ve hizmet alımları için 10 milyon Türk Lirasını, yapım işleri için 30 milyon Türk Lirasını aşanlar)
2- Ödenek gönderme belgeleri
3- Ödenek aktarma işlemleri
4- Kadro ve pozisyon dağılım cetvelleri
5- Seyahat kartı listeleri
6- Seyyar görev tazminatı cetvelleri
7- Geçici işçi pozisyonları
8- Yan ödeme cetvelleri
9- Sözleşmeli personel sayı ve sözleşmeleri
10- Yurtdışı kira katkısı
11- Gelir getirici işlemler
12- Yurt dışı geçici görev harcırahı ödemeleri
13- Yapım işlerinde hakediş ödemeleri (60 milyon Türk Lirasını aşan hakediş ödemeleri)
14- Mevzuat taslaklarının bütçeye etkisinin hesaplanması
- Mali Hizmetler Biriminde Ön Mali Kontrolün İcra Ediliş Şekli
Malî hizmetler biriminin ön malî kontrolüne tabi malî karar ve işlemler ile eki belgeler, harcama yetkilisince imzalanmadan önce, kontrol edilmek üzere malî hizmetler birimine gönderilir.
Malî hizmetler birimince yapılan kontroller sonucunda görüş yazısı düzenlenir ve yapılan kontrolleri gösteren ön malî kontrol listesi ile birlikte ilgili harcama birimine gönderilir. Görüş yazısında, yapılan kontrol sonucunda malî karar ve işlemin uygun görülüp görülmediği açıkça belirtilir.
Malî karar ve işlemin uygun görülmemesi halinde ise nedenleri açıkça belirtilen bir görüş yazısı yazılarak kontrole tâbi malî karar ve işlem belgeleri eklenmek suretiyle ilgili birimine gönderilir. Mevzuatına uygun olarak giderilebilecek nitelikte eksiklikleri bulunan malî karar ve işlemlerde, bu eksiklikler ve nasıl düzeltilebileceği hususları belirtilmek ve bunların düzeltilmesi kaydıyla işlemin uygun görüldüğü şeklinde yazılı görüş düzenlenebilir.
Malî hizmetler biriminin görüş yazısı, ilgili işlem dosyasına ve ödeme emri belgesine eklenir.
0 yorum